Over een-op-een Over een-op-een begeleiding bij intensieve zentraining – geschreven voor Being Without Self, juli 2014
In intensieve zentraining is er meestal een vorm van een-op-een, een uitwisseling tussen degene die begeleidt en degene die begeleid wordt. De uitwisseling heeft als doel een impuls te geven aan (de diepte van) je zitten. In sommige stromingen gaat het om niet minder dan ontwaken, al dan niet via koantraining. Hieronder een korte tekst over een-op-een, geschreven voor Being Without Self, op basis van de ‘vorm’ die daar gebruikt wordt.
--
Ieder moment is een-op-een. Ieder moment is unieke en kostbare aanwezigheid, waar het ene niet anders is en niet hetzelfde als het ander, wat voor vorm het ook aanneemt. Het wegvallen van afgescheiden zijn, het wegvallen van eenheid. Dynamisch, energiek en levend. Ieder moment is een tijd om de beoefening te verdiepen en te laten rijpen, om jezelf uit te drukken als wat je bent, in volledige vrijheid.
Dat is het eenvoudigste ter wereld, maar daarom nog niet gemakkelijk. Om je te helpen die vrijheid te vinden, om het zelf te doorzien en daar uitdrukking aan te geven in de wereld, is er tijdens retraites gelegenheid voor een meer specifieke een-op-een. Dat is simpelweg de ontmoeting met Jeff – een-op-een.
Het kan elke vorm aannemen. Kom zoals je bent, in alle openheid. Laat jezelf zien, in stilte of in woorden, kijk wat er opkomt, hoe het zich ontvouwt. Waar ben je in je beoefening, in je zitten? Is er iets waar je tegenaan loopt? Is er helderheid en vreugde, pijn en frustratie? Waar ben jij, wie ben jij, hier, op dit moment? Laat jezelf zien.
Jezelf laten zien, is begrijpen wat er aan de wortel ligt van jezelf op dit moment. Niet de takken najagen, hoe verleidelijk dat misschien ook is. Een-op-een is geen psychologische begeleiding. Het helpt je de fundamentele werkelijkheid die je bent te realiseren, de essentie van jezelf, de essentie van alles. Je beoefening wordt krachtiger en dieper.
Voor mij is een-op-een een katalysator in m’n zitten. Geen ontsnapping uit zazen, maar een kans om het te verhelderen en te zorgen dat ik in de goeie ‘richting’ verder kan. Meestal is het zitten daarna dieper en meer gefocust.
Ik heb heel moeilijke momenten gehad in een-op-een. Niet vanwege de interactie, maar omdat een-op-een het perfecte moment is om je eigen onvolkomenheid te zien, de kloof die je nog moet overbruggen. Die kloof wordt heel manifest. Ik kwam vaak bij Jeff en zei: ‘Ik weet het, maar ik kan het niet vanuit m’n hart zeggen.’
De confrontatie met dat onvermogen is in zichzelf een waardevolle aansporing voor je beoefening. Als de sluier uiteindelijk wegvalt, is een-op-een een kans om de grondigheid daarvan te testen. En om aanwijzingen te vinden over hoe je verder kunt gaan met je beoefening.