Er was enige discussie over verantwoordelijkheden in de training. Wie heeft er een grotere verantwoordelijkheid, de leraar of de leerling? De leraar, vinden sommigen. Ik heb daar eens diep over nagedacht en het lijkt me onzin. Waarom? Omdat je dan je eigen verantwoordelijkheid uit handen geeft. Alleen jij kunt je eigen grens bewaken en weten wat goed is en wat niet. Als je je laat bedonderen, ben je daar toch uiteindelijk zelf bij. Je kunt de schuld niet afschuiven. Als jouw leraar met je flirt en zegt dat je alleen via zijn bed het nirwana kunt bereiken, en als je daardoor in de war raakt, vertrek dan direct! Niet zeggen dat dat moeilijk is, gewoon je verantwoordelijkheid nemen. Of denk ik nu te simpel? Ja, ik weet het, het is niet makkelijk. Hoe komt dat? Omdat je denkt dat er iets te halen valt. Maar het tegendeel is het geval. Onderken dat zo’n route niet kan kloppen en ga. Leer op eigen benen staan, dat is de bottom line. Als je die oplichters de wind uit de zeilen neemt door hun spel niet te spelen, dan kunnen zij het spel ook niet meer spelen. Hang jezelf niet op.
Maar ondanks dat, natuurlijk is hier evengoed sprake van verregaand en structureel machtsmisbruik door de leraar. Die heeft wel degelijk een enorme verantwoordelijkheid. Dat is de andere kant. Het is des te onverteerbaarder als de leraar in kwestie al lang geleden blijkt te hebben toegegeven dat hij ‘eigenlijk ook wel wist dat het fout was, maar ik deed het toch’. En dan nog stug doorgaan. Dat is niet alleen puur en onversneden machtsmisbruik, het is bovendien intentioneel. De leraar weigert willens en wetens zijn verantwoordelijkheid. In dat licht is het schrijnend als een opvolger doodleuk verklaart de man ‘een genie’ te vinden. Schaamteloos en ik had er veel harder in moeten gaan in die uitzending.
Maar uiteindelijk is dat allemaal buiten jou. Foute leraren zijn er zolang mensen al te gretig hun autonomie weggeven. Het is beter je te bekwamen in scherp kijken, dan in pogingen om machtswellustelingen op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Dat is tegen dovemansoren. Leer goed naar jezelf luisteren. En hoewel dat in het boeddhisme niet vanzelfsprekend is, spreek je uit. Als je misstanden ziet, waarschuw anderen. Dat is niet ‘defaming the three treasures’, maar niks meer of minder dan het nemen van je verantwoordelijkheid.