Op de Dag van de Arbeid was ik vrij. Zo gaat dat in vakbondsland. Onversneden genot was dat, nog na-ontroerd door de koningskroning. Een dag van bijkomen en bezinning, en dat is ook wel eens fijn.
In de loop van die dag werd ik opgeschrikt door een plots telefoontje. Het was André Kalden, de voorzitter van de BUN. Ik was vereerd. De BUN is de Boeddhistische Unie Nederland, een klein clubje met ongeveer veertig leden – meditatiegroepen van allerlei snit – maar veel macht. Ze beheren de zendmachtiging van de Boeddhistische Omroep Stichting, al zeggen ze zelf van niet, en doen iets met boeddhistisch raadsmannen in gevangenissen. De overheid wil één aanspreekpunt, en dat is dan de BUN. Dat de BUN maar rond 4000 mensen vertegenwoordigt, terwijl ze zelf zeggen dat er wel 900.000 boeddhisten zijn (goed voor de zendmachtiging), dat laten we nu even buiten beschouwing.
SuperBunny
Als BUN-voorzitter is Kalden dus een soort SuperBunny. Maar hij belde mij niet in die hoedanigheid, maar gewoon als mens. ‘Op persoonlijke titel’, zei hij zelf.
En op persoonlijke titel had Kalden een voorstel. Hij had al een tijdje langs de zijlijn staan kijken, hoe dat nou allemaal ging met die publiciteit rond de schaamteloze titelfraude van Rients Ritskes van zen.nl. En hij vond dat het wel tijd was voor radiostilte, op persoonlijke titel. En dat er schade werd toegebracht, maar dan enkel op persoonlijke titel natuurlijk.
En hij had Ritskes nog niet gesproken hoor, maar ingesproken op zijn antwoordapparaat, dat hij mij zou gaan bellen om aan Tsushimoto Roshi voor te stellen om te bemiddelen. Op persoonlijke titel – u voelde hem al aankomen. Dus dat er, zeg maar, ruimte kon ontstaan. Omdat Ritskes zich had vastgedraaid in zijn eigen verhaal. En Tsushimoto hem ook niet zo gelukkig leek. En de media ook niet. En dat hij dat in zijn werk ook altijd deed, Kalden dan, bemiddelen. Dus dat hij dat heel goed kon. En dat hij ook vindt dat de leraar altijd gelijk heeft. Dus als die zegt: geen autorisatie, dan ís het ook geen autorisatie.
Zijn eigen leraar heeft zelf ook altijd gelijk. Het is de Tibetaanse Namkha Rinpoche. Net als veel andere boeddhistische leraren van enige statuur is ook hij in het verleden meermalen beschuldigd van seksueel en financieel wangedrag. Eén klacht drong zelfs door tot in het kantoor van de Dalai Lama, maar wegens gebrek aan bewijs is er verder niet veel mee gedaan. Ja, zo lossen we die ellende dus niet op hè?
Maar terug naar de kern.
De kern
Ik had een beetje een raar gevoel bij het voorstel. Waarom wilde hij wat hij wilde en deed hij wat hij deed? Kreeg de indruk dat Kalden de boel een beetje wilde bedekken. Terwijl het me toch o zo gezond lijkt voor het hier en daar flink verrotte Nederlandse boeddhisme dat er eens wat openheid van zaken komt over één en ander.
Even tussendoor: als u vindt dat dit ‘slandering the Dharma’ is, lees dan maar niet verder. Mijn standpunt is: wat het licht niet kan verdragen, mag aan het licht gebracht worden. Wat licht is, heeft niet te vrezen. Oordelen mag je niet nalaten. Niet oordelen is een zonde.
Kort en goed, ik heb in deze column een mening, maar die heb ik alleen op persoonlijke titel, zoals gezegd. Kalden belde mij als voorlichter van Tsushimoto Roshi. En als voorlichter heb ik geen mening. Dan ben ik alleen doorgeefluik van standpunten. Kalden zei dat zijn baan als SuperBunny onbezoldigd is, en dat het een soort strafcorvee is, maar iemand moet het doen tenslotte. Het is een nobel mens. Dat bleek ook toen hij voorstelde naar Londen te vliegen om zich persoonlijk voor te stellen aan Tsushimoto Roshi, zodat deze zou weten wat hij in de kuip had, qua vlees. Maar even later zei hij dat hij toch liever zou Skypen, omdat zijn tijd zeer beperkt is.
Ik heb een mail gestuurd naar Tsushimoto, met Kalden’s voorstel en de vraag wat hij wilde.
Ik had nog geen antwoord, maar Kalden belde me een dag later opnieuw. Hij had er nog eens diep over nagedacht en wilde eigenlijk sowieso naar Londen vliegen. Of Tsushimoto nu wilde of niet, dat wil zeggen, bemiddeling. Om sowieso kennis te maken.
Ik stelde voor dat hij ’t even in een mailtje zou zetten. Dat bleek moeilijker dan gedacht, maar hij zou er aan werken.
Even later stond Kalden op mijn voicemail. Hij wilde het e-mail adres van Tsushimoto Roshi. Want hij wilde hem rechtstreeks schrijven. Ik voicemailde terug dat Tsushimoto Roshi alles graag via mij laat lopen, omdat hij zelf te druk is.
Radiostilte
Nou, dus toen belde Kalden weer. Hij was een beetje geïrriteerd, leek het wel. Hij vond het ‘maar raar’. Maar goed, ik had intussen ook wel wat vragen. Schade? Een radiostilte? Bemiddeling, ‘maar dat kon nog wel even een tijdje wachten’?
‘Wat is jouw agenda hierbij?’, vroeg ik. Kalden was geagiteerd: ‘Ik heb helemaal geen agenda, ik wil gewoon mijn bemiddeling aanbieden, op persoonlijke titel. Ik voel me nu héél onveilig. Misschien moeten we het maar laten.’
Ik: ‘Mag je zelf weten. Maar als je mij benadert op persoonlijke titel, dan ben je voor mij gewoon any Dutch Buddhist.’ Maar dat was toch ook weer niet zo. Zodra er informeel contact was, zou hij in het BUN-bestuur aangeven dat er informeel contact was. En dan zou het mogelijk heel misschien eventueel via de BUN kunnen worden opgepakt.
‘Ik ben ook benieuwd waaraan volgens jou schade wordt toegebracht. En op welke manier. Hoe zie je dat?’, vroeg ik. Maar dat wilde de TopRabbit alleen met ‘de meester’ bespreken.
‘En nog iets. Als je vindt dat er schade wordt toegebracht, en jij bent voorzitter van de BUN, waarvan zen.nl lid is, waarom bel je Ritskes dan niet en roep je je lid niet tot de orde? Billen bloot, openheid van zaken, de naakte waarheid. Dan is het in één keer klaar met de schade. Dát zou een opsteker zijn voor het Nederlandse boeddhisme en de BUN!’ Maar ook dat wilde hij alleen met ‘de meester’ bespreken. En niet met een voorlichtertje. Mijn god, had ik nou maar een vak geleerd. Voorzitter ofzo.
Op mijn vraag of Kalden inmiddels met Ritskes had gesproken, zei hij: ‘Ik bel hem vanavond en hoop hem dan te spreken.’ Dat was geen antwoord op de vraag, dus later maar even gerappelleerd: ‘Ben je je ervan bewust dat je geen antwoord hebt gegeven op mijn vraag of je Ritskes al hebt gesproken?’ ‘Eh, ja, eh, ik heb hem gesproken – maar heel kort hoor, en niet inhoudelijk!’ Ehm, maakt dat het eerste antwoord niet tot impliciete leugen?
Destructive and harming elements
Wat schetst mijn verbazing dat er een tijdje later toch een mailtje in m’n inbox zat. Van Kalden aan Tsushimoto Roshi via mij. Of aan mij via Tsushimoto Roshi. Het bericht loog er niet om en gaf nét iets teveel van Kalden’s insteek prijs:
‘In the Netherlands Rients Ritskes is a well known Buddhist teacher.’ – Onwaarheid nummer 1. Lees: hij is een bekende ‘zen’-charlatan.
‘The statements (in de media, rs) also make clear that there is no dialogue between Tsushimoto Roshi and Rients Ritskes for quite some time.’ – Onwaarheid nummer 2. Tsushimoto Roshi heeft Ritskes op 3 april 2013 gemaild, direct nadat hij de titelfraude ontdekte, en hem gevraagd zich nader te verklaren. Daaruit is een mailwisseling ontstaan waarin Ritskes vrijwel iedere keer een andere uitvlucht bedacht om zijn laaghartige fraude, en het verraad aan zijn voormalige vriend Tsushimoto Roshi, niet te hoeven toegeven. Uiteindelijk zag Tsushimoto geen andere weg meer dan zelf openheid van zaken te geven. Dit had hij voorheen meermalen bij Ritskes aangekondigd, vandaar dat deze snel riep dat hij ‘weloverwogen’ ging breken met zijn Japanse meester. N.B.: Tsushimoto Roshi is nooit de meester van Ritskes geweest.
Verder met Kalden. ‘I also observe that - without pointing any finger - the stream of news contain destructive and harming elements for people involved.’ – Onwaarheid nummer 3. Het is een heel goede zaak dat dit eindelijk eens aan het licht wordt gebracht. Ritskes heeft te lang in alle vrijheid kunnen liegen en bedriegen. Wijst er trouwens niet stiekem toch een vinger, daar ergens in die tekst?
Help
‘Reading these articles, as a Chairman of the BUN I was wondering if I could be of any help’ – Eh… wat wil je nou? Als voorzitter van de BUN óf op je zo fervent uitgedragen persoonlijke titel? Want in de volgende zin staat weer: ‘and contacted you as his spokesman yesterday on my personal behalf.’ Draaikont. Óf het één, óf het ander. Is dus per saldo onwaarheid nummer 4.
Kalden verder over mijn pogingen om helder te krijgen waar hij stond en wat hij wilde doen: ‘After quite some critical questions of you’ – let op, BUN-leden. Op jullie vergadering van 8 juni aanstaande komt dit terug. O, en deze column ook. Ik maak me geen illusies.
‘For me it is a way of serving the Dharma. If any agenda is involved it would be that with my offer I hope to contribute to the further development of Buddhism in the Netherlands in a positive and constructive way. It is worth the effort.’ – O, onbaatzuchtig altruïst. Wie betaalt je reis? Ritskes?
Want de pay-off laat weinig ruimte voor misverstand:
‘Zen.nl does not involve only Rients Ritskes but many others. I called Rients to inform him of my above initiative. He mentioned he welcomed my motivation.’
Grappig en doorzichtig. De ‘many others’ zijn waarschijnlijk de 250 zen.nl-‘leraren’ die nu ontdekken dat hun brevetjes van vermogen in feite enorme brevetten van onvermogen blijken. Waar ze duizenden, tienduizenden euro’s voor hebben neergeteld. En wie verbaast het nog dat Ritskes het initiatief verwelkomt? Een gespreid bedje: radiostilte, maandenlange mediation zonder duidelijke uitkomst, de doofpot levensgroot in het vizier. Het MegaKnaagdier als loophaas van de meesteroplichter.
Tsushimoto bleek intussen niet zo te porren voor mediation:
“Dear Mr. Kalden, I appreciate your involvement. I do not intend to reject the proposal of mediation. I only think it is not appropriate for the following reasons: I said what needed to be said. I have no more to say. Whether people want to know the truth or not, that is up to them. But it is important to be clear about this matter. I’m still open and waiting for Mr. Ritskes to answer my question, being: “Why did you publicly state that I gave you formal authorization as a Zen master in 1999?” As I said before, a child could answer. My question to Mr Ritskes is so simple and straightforward that there is no room for compromise even if mediation is conducted. Although this is a ‘why’-question, virtually his answer should be yes (admit his fault) or no. In this meaning, I think there is no room for mediation. I trust that you can understand my view and standpoint.”
Dus dat heb ik maar aan Kalden, die intussen in Nepal zat, laten weten. En aan de leden van de BUN. Voor het geval er ter vergadering een indruk wordt gewekt in de trant van ‘ik heb het gevraagd, maar hij wilde niks, dus ja, dan is het wel klaar toch?’
Het was een interessante week.
Analyse: Onafhankelijk toezicht BUN is een illusie op Open Boeddhisme.